Geul, winter 2010-2011

In deze periode van 3 maanden heeft het begin november 2010 en begin januari 2011 hard geregend. In de periode van 9 t/m 19 november 2010 is er gemiddeld circa 77 mm neerslag gevallen op het gehele stroomgebied, in het Belgische deel 67 mm en dat is minder dan in NL.

Figuur 1a: Neerslagverloop op stroomgebied Geul, periode van 9 t/m 19 november 2010

2010 is het jaar van de extreme neerslag en wateroverlast in de Achterhoek en Twente op 25 en 26 augustus. In november is er veel wateroverlast in België en ook in Zuid Limburg. Nog niet duidelijk is of daar ook sprake van was in het Geulgebied.

In de periode van 4 januari t/m 30 januari 2011 is er circa 106 mm neerslag op het stroomgebied van de Geul gevallen, gemiddeld circa 89 mm in België en 106 mm in Nederland.

Figuur 1a: Neerslagverloop op stroomgebied Geul, periode van 1 t/m 30 januari 2011

Het nieuws van 7 januari geeft aan dat Valkenburg is ontsnapt aan wateroverlast. Totaal is in die 3 maanden gemiddeld 266 mm neerslag geregistreerd op het stroomgebied van de Geul, gemiddeld 274 mm in Nederland en 250 mm in België.

Het verloop van neerslagvolume in de tijd is per radarvak bepaald aan de hand van mfbs radarbeelden van het KNMI. De radarbeelden geven aan dat het begin november 2010 in het Nederlandse deel van het Geulgebied relatief meer neerslag is gevallen.

Figuur 2a: MFBS radarbeelden van KNMI, 48 uur som op 14 november 2010.
Figuur 2b: MFBS radarbeelden van KNMI, 48 uur som op 9 januari 2011.

Januari 2011 begon met meer neerslag in Nederland met 48 uur sommen van circa 25 mm op 7 januari. In de periode daarna is meer neerslag geregistreerd in het Belgische gebied met 48-uursommen van circa 50 mm.

De afvoermetingen van begin november laten een duidelijke piek zien net na 14 november, die na-ijlt op de neerslagmetingen.

Figuur 2a: Afvoermetingen Geul in Cottessen en Meersen, periode 9 t/m 19 november 2010

De afvoermeting in Cottessen is toen ook al overbelast geraakt. De afvoermetingen laten zien dat het in Nederland in deze periode wat harder heeft geregend. Het KNMI geeft plaatselijk hoeveelheden aan van circa 100 mm in 24 uur. Dat is logischerwijs meer dan de gemiddelde neerslaghoeveelheid die is geregistreerd voor het hele stroomgebied.
De afvoermetingen van begin januari 2011 geven 2 piekmomenten waarbij het meetstation Cottessen nogmaals 2 keer overbelast is geraakt.

Figuur 2b: Afvoermetingen Geul in Cottessen en Meersen, periode 4 t/m 30 januari 2011

De beperkingen van het meetpunt Cottessen zijn dus minimaal al ruim 10 jaar bekend!

Voor de locaties Cottessen en Meerssen zijn de volgende cumulatieve neerslag-afvoerrelaties berekend: voor het meetpunt Cottessen van het bovenstrooms gelegen gebied in België, voor het meetpunt Meerssen van het gehele stroomgebied van de Geul en als verschil voor het Nederlandse deel van het stroomgebied van de Geul.

Figuur 4a: Neerslagafvoerrelatie voor het stroomgebied van de Geul,
vanuit België bovenstrooms van Cottessen
Figuur 4b: Neerslagafvoerrelatie voor het stroomgebied van de Geul,
vanuit België en Nederland bovenstrooms van Meerssen
Figuur 4c: Neerslagafvoerrelatie voor het stroomgebied van de Geul,
vanuit Nederland bovenstrooms van Meerssen en benedenstrooms van Cottessen
Figuur 4d: Neerslagafvoer vanuit het Belgische deel van het stroomgebied in Meerssen

In de winter van 2010-2011 bedraagt de afvoer uit Cottessen ruim 70% van de totale afvoer uit het gehele stroomgebied van de Geul. Uit deze analyse blijkt dat de afvoer in de winter relatief groter is dan in de zomer.

Figuur 5a: Neerslagafvoer stroomgebied Geul in m3 over de periode november 2010 – januari 2011
Figuur 5b: Afvoer stroomgebied Geul in m3 over de periode november 2010 – januari 2011

In tegenstelling tot de zomer periode wordt er nu meer neerslag vanuit Nederland afgevoerd. Maar omdat Belgische Geul gebied kleiner is wordt toch relatief meer neerslag afgevoerd dan in Nederlandse deel, bijna 2 keer zoveel. Het verschil is iets minder groot dan in de zomerperiode van juni 2016 en veel minder groot dan in juli 2021.